Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Moskwie

Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny (ros. Успенский Собор) – sobór prawosławny w obrębie Kremla w Moskwie, na Placu Soborowym. Obiekt został wzniesiony w latach 1475 – 1479 przez włoskiego architekta Aristotele'a Fioravantiego.

Pierwszy sobór na tym miejscu został wybudowany przez Iwana Kalitę około 1326. Pod koniec wieku XV obiekt ten był już w tak złym stanie technicznym, że konieczna była jego rozbiórka i budowa nowej cerkwi. W 1472 jej budowę rozpoczęli architekci Krywcow i Myszkin. W dwa lata później, gdy nowy sobór był już niemal gotowy, nieoczekiwanie zawalił się na skutek trzęsienia ziemi.

W tej sytuacji Iwan III zaprosił do wykonania nowej budowli bolońskiego architekta Aristotele Fioravantiego. W 1479 prace nad soborem były ukończone; Fioravanti połączył cechy architektury rosyjskiej z elementami renesansu włoskiego. W tym samym czasie wykonano dekorację wnętrza cerkwi. W 1547 w cerkwi został ukoronowany Iwan IV Groźny. Sobór był tradycyjnym miejscem intronizacji patriarchów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego oraz ich pochówku, jak i miejscem koronacji carów rosyjskich od XVII począwszy. W 1812 został splądrowany przez wojska Napoleona Bonapartego. Obiekt nieprzerwanie pełnił funkcje sakralne do momentu wprowadzenia się na Kreml pierwszej Rady Komisarzy Ludowych z Leninem na czele. Od tamtej pory nabożeństwa w obiekcie odbywały się bardzo sporadycznie, a po II wojnie światowej urządzono w cerkwi muzeum, które do tej pory jest gospodarzem obiektu.

Cerkiew zbudowana jest z białego wapienia i cegły. Jest przykryta pięcioma złoconymi kopułami. Zewnętrzna dekoracja obiektu, wyjąwszy rzędy płaskorzeźb w kształcie łuków łączonych pilastrami jest skromna. Wnętrze obiektu wspiera sześć filarów. Wnętrze cerkwi jest bogato dekorowane ikonami i freskami wykonanymi równolegle z budową obiektu przez malarza ikon Dionizego oraz freskami wykonanymi w XVII stuleciu. Wśród nich wyróżnia się monumentalne malowidło przedstawiające Wniebowzięcie. Były one poddawane konserwacji w XIX wieku oraz w latach 60. XX stulecia. W czasach radzieckich część ikon została przeniesiona do moskiewskiej Galerii Trietiakowskiej. Wysoki na szesnaście metrów ikonostas pochodzi z XIX wieku.