Jasna Góra

Jasna Góra (łac. Mons Clara) – zespół klasztorny zakonu paulinów w Częstochowie, położony na wzgórzu Jasna Góra, którego nazwa pochodzi od nazwy klasztoru. Jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, oraz zbiór wielu innych dzieł sztuki, najczęściej sakralnej, stanowiących w większości dary wotywne wiernych. Początki istnienia klasztoru sięgają roku 1382, kiedy to książę Władysław Opolczyk sprowadził paulinów z Węgier do dawnego kościoła parafialnego na mocy dekretu książęcego z 9 sierpnia tego samego roku oraz dokonał fundacji klasztoru. Dwa lata później na Jasną Górę sprowadzono z Rusi obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus który według legendy namalował św. Łukasz Ewangelista na desce stołu, na którym jadła rodzina Jezusa.

Szczególnego znaczenia dla Polaków miejsce to nabrało podczas potopu szwedzkiego w roku 1655 oraz 1 kwietnia 1656, gdy Jan II Kazimierz Waza złożył śluby lwowskie. 16 marca 1657 przybył na Jasną Górę i tam modlił się o uratowanie Rzeczypospolitej przed protestanckimi wojskami szwedzkimi i węgierskimi. W tym dniu doszło do skutecznej obrony Krosna przed wojskami Rakoczego.  W czasie potopu szwedzkiego wojska szwedzkie podjęły próbę opanowania klasztoru i sanktuarium. 8 listopada 1655 zażądały poddania, lecz po odmowie zakonników wycofały się następnego dnia do Wielunia. Ponowne niewpuszczenie do klasztoru Szwedów skłoniło ich do rozpoczęcia oblężenia, trwającego od 18 listopada 1655 do nocy z 26 na 27 grudnia. Pod koniec listopada Szwedzi otrzymali posiłki w postaci 600 ludzi i 3 armat. Jednak przeor zakonu, o. Augustyn Kordecki odrzucił ponowne żądanie kapitulacji po informacjach o niezadowoleniu wojsk polskich w służbie szwedzkiej. Twierdza znajdowała się pod ostrzałem, lecz szwedzkie wojska dopiero 10 grudnia sprowadziły artylerię oblężniczą, która mogłaby pomóc zdobyć klasztor. W dniu 24 grudnia o. Kordecki odrzucił kolejne żądanie poddania twierdzy. 27 grudnia Szwedzi zaprzestali oblężenia, jednakże próbowali jeszcze czterokrotnie zdobyć klasztor. Podczas oblężenia obraz nie znajdował się w klasztorze, gdyż uprzednio wywieziono go, aby nie wpadł w ręce Szwedów. Obrona Jasnej Góry przede wszystkim była triumfem w wymiarze religijno-symbolicznym.

I wojna światowa ominęła Jasną Górę, stanowiącą od 26 kwietnia 1915 do 4 listopada 1918 enklawę pod okupacją austro-węgierską.

Dwudziestolecie międzywojenne było okresem reform w samym klasztorze i odnowienia obrania NMP Królową Polski (1920).

W czasie II wojny światowej część pomieszczeń twierdzy były okupowane przez hitlerowskie wojska (od 3 września 1939 roku do 16 stycznia 1945), a sami zakonnicy byli kontrolowani. Ograniczono między innymi zbiorowe pielgrzymki. Samą ikonę w ołtarzu głównym zastąpiono kopią, a oryginał ukrywano na terenie klasztoru, między innymi był przymocowany pod blatem jednego z dwu stołów w Bibliotece Klasztornej.

26 sierpnia 1956 r. przy udziale około 1 000 000 wiernych złożono Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego, zredagowane przez prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz modlono się o jego uwolnienie z więzienia. 3 maja 1966 odbyły się centralne uroczystości religijne millenium chrztu Polski.

Jan Paweł II odwiedził Jasną Górę sześciokrotnie: w latach 1979, 1983, 1987, 1991 (podczas VI Światowych Dni Młodzieży ), 1997 i 1999. W 2006 roku wizytę na Jasnej Górze złożył papież Benedykt XVI

W 1382 r. książę Władysław zapragnął przewieźć ikonę Matki Bożej Bełzkiej do Opola, lecz po drodze wóz z obrazem miał zatrzymać się w Częstochowie, a konie nie chciały ruszyć z miejsca. Uznając to za znak Boży książę pozostawia ikonę w miejscowym klasztorze. Takie są początki obrazu na Jasnej Górze.

W parku klasztornym, który otacza z trzech stron mury sanktuarium umieszczono czternaście rzeźb przedstawiających drogę krzyżową. Posągi zrealizowane zostały przez wybitnego rzeźbiarza Piusa Welońskiego, autorem projektu drogi krzyżowej był architekt Stefan Szyller. Prace wykonawcze trwały w latach 1900 – 1913.

Na placu znajdującym się po południowej stronie Jasnej Góry, w pobliżu bramy Lubomirskich znajduje się pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Pomnik Jana Pawła II znajduje się na bastionie Świętej Trójcy i mierzy 4,3 m (bez cokołu). Autorem tego pomnika z brązu jest Władysław Dudek, a fundatorami małżeństwo Gołąb z USA. Został odsłonięty i poświęcony 26 sierpnia 1999 r. – w uroczystość Matki Boskiej Częstochowskiej, z udziałem Episkopatu Polski.

Jasna Góra jest najczęstszym celem pielgrzymowania w Polsce.