Cerkiew Wołoska we Lwowie

Cerkiew Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie (pot. cerkiew Uspieńska, cerkiew Wołoska) – cerkiew we Lwowie, na Starym Mieście, renesansowa, wzniesiona w miejscu wcześniejszej w latach 1591–1629 przez Pawła Rzymianina, Wojciecha Kapinosa i Ambrożego Przychylnego; dzwonnicę wzniósł w latach 1571–1578 Piotr Barbon.

Zespół cerkiewny położony jest przy ul. Ruskiej i składa się z cerkwi Uspieńskiej, dzwonnicy (wieży Korniakta) i kaplicy Trzech Świętych. Fundatorem pierwszej cerkwi był hospodar mołdawski Aleksander Łopuszanin (stąd nosi ona potoczną nazwę Wołoskiej ). Drugą cerkiew wzniesiono z inicjatywy Bractwa Uspieńskiego, zaś fundatorem dzwonnicy i kaplicy był kupiec Konstanty Korniakt. Wieża Korniakta uważana jest za jeden z najcenniejszych zabytków polskiej architektury manierystycznej XVI wieku.

Cerkiew jest obecnie użytkowana przez Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny. Cerkiew Wołoska poświęcona Zaśnięciu Matki Boskiej służyła bractwu prawosławnemu.

W prezbiterium znajduje się ołtarz główny, dzieło artystów lwowskich: Michała Filewicza i Franciszka Olędzkiego. Reprezentuje on dojrzałe rokoko, stanowiąc oryginalne połączenie wpływów łacińskich i wschodnich. Wnętrze apsydy wypełnia duża, kolumnowa aedicula, podobna do ołtarzy epoki baroku, poprzedzona przez niską ścianę ikonostasu z misternie rzeźbionymi carskimi wrotami.

Na ikonostasie umieszczonych jest kilkanaście cennych ikon namalowanych przez Fedora Seńkowicza i Mikołaja Petrachnowicza w I poł. XVII w. Ikony te pierwotnie stanowiły część wyposażenia pierwszego ikonostasu Cerkwi Wołoskiej, który w 1767 został przeniesiony do cerkwi w Grzybowicach wielkich pod Lwowem, gdzie znajduje się do chwili obecnej i jest uważany za najstarszy zachowany ikonostas na Ukrainie. Najcenniejszym elementem wyposażenia cerkwi jest ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem pędzla Mikołaja Petrachnowicza z 1635, wisząca nad wejściem od ul. Ruskiej. Dużą wartość artystyczną mają też XVII-wieczne obrazy cechowe, m.in. Matki Boskiej i św. Mikołaja.