Rezerwat przyrody Meteoryt Morasko

Meteoryt Morasko – rezerwat przyrodniczo-astronomiczny utworzony 24 maja 1976 roku, o powierzchni 54,5 ha. Znajduje się on w północnej części Poznania, na Morasku . Na jego terenie mieszczą się kratery, które zdaniem większości badaczy powstały w wyniku upadku meteorytu Morasko ok. 5 tys. lat temu. Rezerwat podlega Nadleśnictwu Łopuchówko, a bezpośrednią opiekę nad nim sprawuje Leśnictwo Morasko, z siedzibą w północnej części rezerwatu.

W dominującym na terenie rezerwatu lesie grabowo - dębowym rośnie wiele rzadkich gatunków roślin:

• lilia złotogłów
• kopytnik pospolity
• rogatek krótkoszyjkowy

Występują tam również rzadko spotykane ptaki:

• lelek kozodój
• dzięcioł czarny

Na terenie rezerwatu wytyczono ścieżkę dydaktyczną. Przez cały rezerwat prowadzi specjalny szlak turystyczny, a każde ciekawe miejsce jest opisane za pomocą specjalnych tablic informacyjnych.

Na terenie rezerwatu znajduje się 7 kraterów, z czego największy ma ok. 60 metrów średnicy i 11 głębokości. Powszechnie uważa się, że jest to pozostałość po upadku meteorytu ok. 5 tysięcy lat temu.
Pierwszy meteoryt na Morasku odnalazł w 1914 niemiecki żołnierz podczas budowy umocnień wojskowych. Od tego czasu znaleziono wiele fragmentów (w 1956 odnaleziono meteoryt o masie 78 kg).
We wrześniu 2006 , w wyniku poszukiwań za pomocą wykrywacza metalu prowadzonych na zlecanie naukowców z Instytutu Geologii UAM przez Krzysztofa Sochę , poszukiwacza meteorytów z Kielc , został odnaleziony meteoryt, który po usunięciu zanieczyszczeń waży 164 kg. Do tej pory jest to największy meteoryt znaleziony w Polsce. Po dokonaniu badań odkryto, że meteoryt oprócz stopu żelazo - niklu zawiera niewielką ilość krzemianów (pirokseny) nie występujących na Ziemi.
Obecnie władze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza rozważają powstanie centrum edukacyjnego mającego na celu zgromadzenia większej uwagi wokół rezerwatu oraz odnalezionych tam meteorytów.

Na terenie rezerwatu znajduje się głaz narzutowy znaleziony przez pewnego rolnika na polu. Pan Szeszuła zahaczył pługiem o coś i zaczął kopać. Głaz waży 70 ton. Został znaleziony w miejscowości Łęki Wielkie w powiecie grodziskim gminie Kamieniec.
Większość uczonych skłania się obecnie ku teorii o meteorytowym pochodzeniu kraterów. Przemawia za nią fakt znalezienia w ich okolicy fragmentów materii meteorytowej oraz występowanie w ich pobliżu pyłu prawdopodobnie kosmicznego pochodzenia. Po odkryciu kraterów obok teorii o ich kosmicznym pochodzeniu pojawiła się teoria o ich polodowcowym pochodzeniu. Uzasadnieniem dla niej jest niezgodność lokalizacji znajdowanych meteorytów z przewidywanymi lokalizacjami okazów, których spadek miałby spowodować powstanie kraterów oraz nietypowe kształty i położenie kraterów względem siebie. Różne warianty tej teorii biorą pod uwagę m.in. spadek meteorytu na lodowiec z dala od Moraska, a następnie wyżłobienie kraterów przez lodowiec i transport spadłych meteorytów na miejsce ich obecnego występowania (zjawiska transportu meteorytów przez lodowiec występują obecnie na Antarktydzie ). Obecnie teoria lodowcowa stanowi pogląd mniejszościowy, ale kwestia pochodzenia kraterów w Morasku nadal nie została jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta. Wciąż prowadzone są także badania mineralogiczne samych meteorytów.