Forum Romanum

Forum Romanum (z łaciny rynek rzymski) jest to najstarszy plac miejski w Rzymie, otoczony sześcioma (Kapitol, Palatyn, Celius, Eskwilin, Wiminał i Kwirynał) spośród siedmiu wzgórz, na których położony jest Rzym. W przeszłości był to główny ośrodek polityczny, religijny i towarzyski Rzymu, tutaj odbywały się najważniejsze uroczystości publiczne w udziałem mieszkańców miasta.

W 1968 roku szwedzki archeolog, Einar Gjerstad opublikował swoją tezę na temat wyglądu Forum Romanum w starożytności. Została ona nazwana Teorią Gjerstada i zakładała, że pierwotnie na terenie forum znajdowała się osada złożona z domów na palach. Jednak badania przeprowadzone pod koniec XX wieku udowodniły, że teoria Gjerstada była błędna. Wykazano, że na terenie Forum Romanum w Starożytności znajdowało sie bagno, które stanowiło naturalna granicę pomiędzy osadami mieszkającymi na otaczających je wzgórzach. Bagno osuszono i wyrównano między 729, a 720 rokiem p.n.e., W tym okresie miało miejsce połączenie się osady palatyńskiej z kwiryńską, której centrum stanowiło nowo powstały plac po osuszonym bagnie. Nigdy nie było tam domów na palach jak twierdził Gjesrtad.

W czasach cesarstwa, Forum Romanum było zmodernizowane, na jego terenie zbudowano liczne świątynie: Boskiego Juliusza, Wenus i Romy, Wespazjana, Antoniusza i Faustyny oraz łuk triumfalny cesarza Augusta. W tym samym czasie, z inicjatywy Juliusza Cezara, zmodernizowano także pozostałe części Rzymu. Zbudowano kilka innych miejsc zgromadzeń, jak na przykład Forum Cezara czy Trajana, (które było największe w całym Rzymie). Połączono je w zwarty kompleks architektoniczny. Nadal Forum Romanum było centrum życia obywatelskiego, ekonomicznego i politycznego starożytnego miasta w szczególności w okresie republikańskim. Ponieważ za czasów cesarstwa fora pełniły funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne.

Po 410 roku, najeździe Wizygotów na Rzym, Forum zaczęło powoli upadać. W 768 roku w tym miejscu na papieża został wybrany Stefan III. Prawdopodobnie w połowie IX wieku Forum zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi. Prawdopodobnie na przełomie IX i X wieku miejsce to służyło, jako kamieniołom, czyli źródło pozyskiwania materiałów budowalnych na inne projekty architektoniczne. Do XVIII wieku zamiennie było miejscem do wypasu lub targiem Bydła. Prace wykopaliskowe zostały zapoczątkowane w 1803 roku, natomiast od początku XX wieku są prowadzone systematycznie. 

Choć Forum zostało zdewastowane w czasie zdobycia Rzymu przez Wizygotów w 410, to jeszcze w 768 zebrał tu się lud rzymski i obwołał papieżem Stefana III. Do zniszczenia mogło też przyczynić się trzęsienie ziemi w 851 roku. W okresie średniowiecza Forum Romanum uległo stopniowemu zniszczeniu. Prawdopodobnie w okresie IX-X wieku Forum, tak jak i inne pozostałości cesarstwa, stanowiło kamieniołom - miejsce łatwego pozyskiwania budulca dla nowych inicjatyw architektonicznych. Do XVIII wieku miejsce to służyło do wypasu bydła, a później stało się targiem. Prace wykopaliskowe zapoczątkowano w 1803, a od 1898 prace są prowadzone systematycznie.