Stary Rynek w Łodzi

Stary Rynek w Łodzi (także nazywany: Rynek Starego Miasta, Rynek Staromiejski) to plac w środkowo-północnej części Łodzi.

Stary Rynek ma formę dużego placu o kształcie zbliżonym do prostokątu o wymiarach ok. 105 na 85 m. Z 3 stron - od północy, ze wschodu i z zachodu otaczają go charakterystyczne kamienice z podcieniami, przy czym budynki po zachodniej stronie placu oddzielone są od niego przebiegającą wzdłuż Rynku ulicą Zgierską. Od południa do Placu przylega Park Staromiejski.

Stary Rynek i jego najbliższa okolica stanowiły miejsce najstarszego osadnictwa, z którego rozwinęła się dzisiejsza Łódź.

Do początku XIX wieku, tj. do wytyczenia położonego kilkaset metrów na południe nowego centrum miasta - Rynku Nowomiejskiego (dzisiejszy Plac Wolności) Rynek Staromiejski stanowił centrum przedprzemysłowej Łodzi. Plac otaczała drewniana, miejska zabudowa. Także stojący tu ratusz wykonany był z drewna. W okresie tym na południe od Rynku przepływała rzeka Łódka. Na niej, w miejscu dzisiejszego parku, utworzony był staw, a przy nim młyn.

Na początku XIX wieku drewniane budynki zostały zastąpione murowanymi klasycystycznymi kamienicami.

W tym okresie okolice Rynku zamieszkiwała niemal wyłącznie ludność żydowska (m.in. Kalman Poznański - ojciec łódzkiego fabrykanta Izraela Poznańskiego).

W okresie II wojny światowej ta zamieszkana przez Żydów okolica weszła w skład łódzkiego getta. Po jego likwidacji otaczające Rynek domy zostały częściowo rozebrane.

Prace rozbiórkowe były kontynuowane przez władze polskie po 1945 w celu nadania placowi nowego kształtu architektonicznego. Do połowy lat 50. XX wieku wzniesiono nową zabudowę Starego Rynku w formie uproszczonego historyzmu socrealistycznego o trzech kondygnacjach, stromych dachach i z podcieniami na parterze. Dzięki temu utrzymując czytelność placu nadano mu kameralny charakter; historyczna, zamknięta forma Rynku została jednak zagubiona wskutek rezygnacji z zabudowy pierzei południowej. Percepcję miejsca wyraźnie zmieniło także monotonne, "osiedlowe"ukształtowanie fasad oraz funkcjonalne odcięcie go od centrum miasta poprzez Park Staromiejski, w obu przypadkach sprzeczne z dawnym, centralnym i handlowym charakterem placu. W 1964 na rynku odsłonięto duży pomnik Juliana Marchlewskiego w towarzystwie robotników; został on usunięty w pierwszej połowie lat 90. XX w.

W 1998 na rynku umieszczono głaz z tabliczką upamiętniający 575 rocznicę przyznania Łodzi praw miejskich.

W lutym 2008 władze miasta przyjęły koncepcję zamknięcia południowej ściany Starego Rynku gmachem delegatury urzędu miasta Łódź-Bałuty; na placu ma zostać wzniesiony także konny pomnik króla Władysława Jagiełły.