Ratusz w Brukseli

Ratusz (fr. Hôtel de Ville, nl. Stadhuis) w Brukseli, na słynnym Grand Place, to późnogotycki budynek wzniesiony w latach 1402 – 1454 według projektu Jakuba z Thienen i Jana z Ruysbroek. Podobnie jak więkoszość sąsiednich budynków na placu, został zniszczony w 1695, a następnie odbudowany i rozbudowany (do roku 1712). Ratusz stanowi przykład szczytowych osiągnięć gotyku brabanckiego. Jego całkowicie zniszczone wnętrza, zyskały w XIX wieku formę neogotycką.

Najstarszą częścią ratusza jest skrzydło wschodnie, które wraz z niewysoką dzwonnicą, stanowiącą dolną partię obecnej wieży, wzniesiono w latach 1402 – 1420. Budową zarządzał niderlandzki architekt Jacob van Thienen. Budową drugiego, krótszego skrzydła południowego, wybudowanego w ciągu pięciu lat od 1444, kierował Guillaume (Willem) de Voghel, który w 1452 także nadzorował powstanie reprezentacyjnej sali Magna Aula.

Strzelista, wysoka na 96 m wieża w typie charakterystycznym dla gotyku brabanckiego powstawała do 1454, według planów Jana van Ruysbroeka, nadwornego architekta Filipa Dobrego, księcia Burgundii. Jego syn, Karol Śmiały położył kamień węgielny pod oktogon w 1449. Pełna lekkości wieża – w dolnej części o przekroju kwadratowym, lecz zwężająca się do ośmioboku w górnych partiach – nacechowana jest silnymi akcentami wertykalnymi: czterema wieżyczkami wieńczącymi powstałe na planie kwadratu 5 dolnych kondygnacji oraz trzema górnymi ośmiobocznymi w rzucie zwieńczonymi strzelistym ażurowym hełmem, na którym postawiono 5-metrowej wysokości pozłacaną rzeźbę przedstawiającą Archanioła Michała, patrona Brukseli, zabijającego Szatana. Widoczne w elewacjach wieży różnice między lewą i prawą osią oraz inne niesymetryczności mają związek z legendą o budowniczym ratusza. Widząc ten "błąd" niezgodny z zamierzeniem, ambitny architekt miał rzucić się z wierzchołka wieży. W rzeczywistości asymetria ta była podyktowana wcześniejszymi błędami powstałymi podczas budowy oraz zmianami w koncepcji dekoracji elewacji zewnętrznych.

W 1695, podczas próby wyparcia z miasta sił Ligi Augsburskiej, wojska François de Neufville - księcia Villeroi zbombardowały Brukselę, a ratusz padł ofiarą pożaru, który strawił niemal w całości dawne wnętrza. Spłonęły dzieła sztuki – m.in. cykle obrazów Rogiera van der Weyden, które artysta namalował dla sali ławniczej; ogień spustoszył również zbiory archiwalne. Ocalały elewacje zewnętrzne wraz z wieżą i większością rzeźb.

Wkrótce po zniszczeniu ratusz zaczęto odbudowywać, ponadto wzniesiono dwa tylne skrzydła, przez co budynek otrzymał obecny czworokątny plan, z dziedzińcem wewnątrz. Pracami zarządzał do 1712 Corneille Van Nerven. Neogotyckie wnętrza powstały według koncepcji Victora Jamara w 1868 i nawiązują do dzieł jego przyjaciela - Viollet-le-Duca. Sale otrzymały nowe obrazy, rzeźby i tapiserie o tematyce związanej z dziejami miasta, krainy i państwa belgijskiego.