Książ

Książ (niem. Fürstenstein) – zespół rezydencjalny znajdujący się w Wałbrzychu, na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego, wchodzi także w skład Szlaku Zamków Piastowskich. Obejmuje trzeci co do wielkości zamek w Polsce (po zamku w Malborku i Zamku Królewskim na Wawelu). Jego niewielka część, w tym znajdujący się w części centralnej zamek piastowski, jest udostępniona zwiedzającym. Zespół zamkowy stanowi administracyjnie część miasta Wałbrzych.

Został wybudowany w latach 1288–1292 przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego prawdopodobnie na miejscu dawnego grodu drewnianego. Po śmierci księżnej Agnieszki w 1392 roku wraz z resztą księstwa przeszedł pod berło monarchów czeskich i stał się siedzibą kolejnych starostów. W latach 1491–1497 stanowił własność króla czeskiego i węgierskiego Władysława Jagiellończyka.

W 1509 roku został oddany pod zastaw rodzinie Hobergów (ktora potem zmieniła nazwisko na Hochberg). W 1605 roku Hochbergowie, przyszli właściciele Wałbrzycha, wykupili swoje dobra lenne, a zamek stał się wolną własnością dziedziczną rodu. W czasie wojny trzydziestoletniej Książ kilkakrotnie ulegał częściowemu zniszczeniu. Barokowej przebudowy dokonał w latach 1705–1732 Konrad Ernst Maksymilian von Hochberg.

W latach 1908–1923 książę Jan Henryk XV Hochberg książę von Pless dokonał kolejnej przebudowy, m.in. tarasów. Między 1907 a 1943 rokiem Książ był siedzibą księżnej Marii Teresy Oliwii Hochberg von Pless. Zapaść finansowa i problemy rodzinne Hochbergów, które miały miejsce w latach 20. XX wieku, stały się przyczyną powolnego upadku Książa.

W 1941 roku władze III Rzeszy przejęły zamek, a Organizacja Todt przystąpiła do przekształcania zamku w siedzibę stanu. Przed głównym portalem wydrążono szyb windowy głębokości 50 metrów.

Po drugiej wojnie światowej Książ znalazł się w granicach Polski. Został zdewastowany przez stacjonujące w nim wojska radzieckie. W 1956 roku rozpoczęto prace renowacyjne.

Na przestrzeni dziejów spotykane były również następujące zapisy nazwy zamku: Fürstenberg, Vorstinburg, Vorstenberech, Wistenberch.

Do 1973 roku Książ znajdował się na terenie wsi o tej samej nazwie, ostatecznie włączonej w granice miasta Wałbrzycha.