Warszawska Syrenka

Warszawska Syrenka – symbol Warszawy, także godło herbu Warszawy. Nie wiadomo, skąd syrena wzięła się w herbie Warszawy, w każdym razie była w nim już w 1390. Wtedy jednak syrena ta miała zupełnie inny kształt niż dzisiaj. Herb Starej Warszawy z 1390 przedstawiał zwierzę z ptasimi łapami i smoczym tułowiem pokrytym łuskami. Na pieczęci z 1459 miała już cechy kobiece, tułów ptaka, ludzkie ręce, ogon ryby i ptasie nogi zakończone pazurami. Jednak pierwsze przedstawienie syreny (półkobiety-półryby) pochodzi dopiero z 1622.

Przypuszcza się, że przyjęcie takiego herbu było nawiązaniem do średniowiecznej mody, która zalecała przyjmowanie za symbole nowo powstałych miast stworzeń mitycznych. Przedstawienie herbu warszawskiego zostało prawdopodobnie bezpośrednio zaczerpnięte z pochodzącego z II wieku dzieła kompilatorskiego Physiologus. Legendę tę opowiadają często warszawscy przewodnicy oprowadzający wycieczki po Starym Mieście: Dawno dawno temu przypłynęły z Atlantyku na Bałtyk dwie siostry – syreny; piękne kobiety z rybimi ogonami, zamieszkujące w głębinach mórz. Jedna z nich upodobała sobie skały w cieśninach duńskich i do tej pory możemy ją zobaczyć siedzącą na skale u wejścia do portu w Kopenhadze. Druga dopłynęła aż do wielkiego nadmorskiego portu Gdańsk, a potem Wisłą popłynęła w górę jej biegu. Według legendy u podnóża dzisiejszego Starego Miasta, mniej więcej w miejscu gdzie obecnie znajduje się jej pomnik, wyszła z wody na piaszczysty brzeg, aby odpocząć, a że miejsce się jej spodobało, postanowiła tu zostać. Rychło rybacy zauważyli, że ktoś podczas ich połowu wzburza fale Wisły, plącze sieci i wypuszcza ryby z więcierzy. Ponieważ jednak syrena oczarowywała ich swym pięknym śpiewem, nic jej nie zrobili. Pewnego razu bogaty kupiec zobaczył syrenę i usłyszał jej piękny śpiew. Szybko przeliczył, ile zarobi, jeżeli uwięzi syrenę i będzie ją pokazywać na jarmarkach. Podstępem ujął syrenę i uwięził ją w drewnianej szopie, bez dostępu do wody. Skargi syreny usłyszał młody parobek, syn rybaka i z pomocą przyjaciół w nocy uwolnił ją. Syrena z wdzięczności za to, że mieszkańcy stanęli w jej obronie obiecała im, że w razie potrzeby oni też mogą liczyć na jej pomoc. Z tego właśnie powodu Warszawska Syrena jest uzbrojona – ma miecz i tarczę dla obrony tego miasta.

Rzeźba na warszawskim Rynku Starego Miasta została wykonana przez Konstantego Hegla. Pierwotnie (1855 - 1928) i obecnie (od 2000) stoi na Rynku. W czasie pomiędzy tymi datami była przenoszona w różne miejsca Warszawy. W 2008 roku oryginalna rzeźba wykonana z brązowionego cynku została zabrana z rynku w celu wykonania prac konserwatorskich. Rzeźba była w bardzo złym stanie technicznym na skutek urazów mechanicznych i licznych aktów wandalizmu. 1 maja 2008 o 6 rano na cokół na rynku wróciła oryginalna rzeźba, jednak 12 maja oryginał przeniesiono do Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, jego miejsce zastąpiła kopia. Kopia została wykonana w zakładzie odlewniczym Jacka Guzery w Dąbrowie pod Kielcami.