Ratusz w Poznaniu

Ratusz w Poznaniu to renesansowy budynek stojący na poznańskim Starym Rynku, pełniący niegdyś funkcję ratusza. Z wieży ratuszowej codziennie odgrywany jest hejnał Poznania. Ratusz w Poznaniu po raz pierwszy pojawił się w dokumentach w 1313 roku jako Domus consulum. Jego budowę zakończono około 1300 r. za panowania Wacława II Czeskiego. Był to jednopiętrowy gotycki budynek wzniesiony na planie kwadratu. Z tego okresu zachowały się piwnice.

Rozbudowano go w XV wieku. W 1504 - 1508 przebudowano wnętrza. Wieżę wzniesiono na przełomie XV i XVI wieku na ówczesnym północno-zachodnim narożniku. W 1536 w mieście wybuchł wielki pożar, który strawił również ratusz .W latach 1540 - 1542 remontowano budynek, a w szczególności wieżę. Mimo to jej stan nadal groził katastrofą. W 1550 Rada Miejska podpisała umowę na gruntowną przebudowę, połączoną z rozbudową ratusza, z tesyńskim architektem Janem Baptystą di Quadro z Lugano . Prace nad rozbudową trwały do 1560 r. Di Quadro podwyższył budynek o jedną kondygnację, rozbudował w kierunku zachodnim, dodał attykę i trzykondygnacyjną loggię . Podczas tego remontu zamówiono u mistrza ślusarskiego Bartłomieja Wolfa nowy zegar, który posiadał trzy pełne tarcze i jedną półtarczę oraz "urządzenie błazeńskie, mianowicie koziołki". Zegar zainstalowano w 1551 r. W 1675 r. piorun uderzył w wieżę, niszcząc ją wraz z zegarem i koziołkami. Odbudowana w 1690 r. wznosiła się na 90 m. Jej hełm zniszczył huragan w 1725 r. W latach 1781 - 1784 dzięki staraniom Komisji Dobrego Porządku ratusz poddano gruntownej renowacji. Otrzymał wówczas kształt, który zasadniczo prezentuje dziś. Wieżę zwieńczono klasycystycznym hełmem projektu Bonawentury Solariego , a wykonania Antoniego Höhne. Na szczycie umieszczono białego orła. Na wschodniej elewacji Franciszek Cielecki namalował wizerunki królów z dynastii Jagiellonów, a pod wieżyczką środkową umieszczono kartusz z królewskimi inicjałami SAR (Stanislaus Augustus Rex).

Kolejny poważny remont ratusza przeprowadzono w latach 1910 - 1913, kiedy zniszczono renesansowe polichromie, zastępując je czarnym boniowaniem, uznając, że nie przystoją "poważnemu charakterowi miasta północnoniemieckiego", jednak w 1913 r. na wieżę powróciły koziołki. Podczas walk o Poznań w 1945 r. ratusz poważnie ucierpiał. Wieża zawaliła się aż do czworobocznej gotyckiej podstawy, a wnętrze zostało uszkodzone przez wybuch bomby fosforowej. Renowację przeprowadzono w latach 1945 - 1954. Przywrócono wówczas renesansowy charakter elewacji, dodając jednak na attyce wśród innych sentencji jeden cytaty z Konstytucji PRL. Orzeł, który przetrwał II wojnę światową w ukryciu, powrócił na wieżę w 1947 r. Obecny mechanizm koziołków pochodzi z końca XX wieku (wymieniono go również w 1954). Koziołki bodą się codziennie o godzinie 12. Wygląd Ratusza w Poznaniu jak najbliższy projektowi J. B. di Quadro ze zmianami powstałymi po remoncie Komisji Dobrego Porządku przywrócił remont, który trwał w latach 1992 - 2002.

Pierwsze piętro stanowiło zawsze najbardziej reprezentacyjny poziom ratusza. To tu mieściła się siedziba władz miejskich. Mieszczą się na nim najwspanialsze pomieszczenia ratusza. Nazywana również Salą Wielką – renesansowa sala, dzieło Jana Baptysty di Quadro. Pierwotnie służyła jako miejsce obrad sądu miejskiego w sprawach zagrożonych najwyższymi wyrokami, głównie kryminalnymi. W Sali zachowało się oryginalne sklepienie żaglaste z lunetami, wsparte na dwóch filarach i konsolach przyściennych. Kasetony oraz piaskowcowe filary pokrywa ornament (na suficie jest to sgraffito). W kasetonach w północnej części sali znajdują się polichromowane stiukowe dekoracje.