Zamek w Malborku

Zamek krzyżacki w Malborku to jeden z największych zamków gotyckich na świecie, w 1997 roku wpisany na listę UNESCO. Składa się z trzech części: zamku niskiego, zamku średniego i zamku wysokiego, które składają się na twierdzę obronną. Od 1309 do 1457 roku zamek był siedzibą wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego a miasto stolicą państwa zakonnego.

Zamek w Malborku znajduje się na północy Polski, dokładniej na prawym brzegu rzeki Nogat (dopływ Wisły). Teren w sąsiedztwie zamku jest płaski, dlatego też sprzyjał rozwojowi handlu. Za czasów rządów pruskich pobierano opłatę od przewozu towarów oraz stworzono monopol na handel bursztynem.

Początki budowy trwały od roku 1278. Najważniejszymi materiałami były cegła oraz dachówka, których zużyto ponad 4480000 sztuk w przeciągu zaledwie 2 lat. Warto podkreślić, że Zamek w Malborku jest największym ceglastym zamkiem na świecie! Z początku składał się tylko z zamku głównego (później nazwanego zamkiem wysokim) i przedzamcza (zamek średni).

W latach 1309 - 1457 stał się siedzibą wielkich mistrzów, którzy podjęli decyzję o jego rozbudowie. Jego cześć od strony Nogatu, która pełni funkcję wieży obronnej należy do największych osiągnięć architektonicznych europejskiego gotyku.

Latem 1410 roku (po bitwie pod Grunwaldem) trwało oblężenie zamku poprzez wojska polsko-litewskie pod wodzą Władysława Jagiełły. Zamek nie został zdobyty jednak moment ten można uważać za początek rozpadu zakonu krzyżackiego.

Zamek został sprzedany w 1467 roku królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi za kwotę 190 tysięcy florenów. Twierdzy nie udało się wprawdzie zająć w czasie wojny trzynastoletniej 1454- 1466. Jednak większość kupców opuściła w tym czasie miasto z powodów ekonomicznych, m.in wysokie opłaty ustanowione przez Państwo Polskie. Od tej pory, aż do 1772 roku, była to jedna z rezydencji królów Polski.

17 lipca 1626 zamek został zaatakowany przez wojska szwedzkie pod wodzą Gustawa Adolfa. Mimo ogromnej przewagi agresora: 300 defensorów kontra 7500 atakujących, zamek udawało się skutecznie obronić aż do 19 lipca. Wtedy udało się przedrzeć do środka a obrońcy złożyli broń. W ramach uznania ich czynu, pozwolono im odejść z życiem.

Szwedzi po zdobyciu zamku dobudowali 11 bastionów oraz rozbudowali linię obrony, by skutecznie odpierać ataki Stanisława Koniecpolskiego. W roku 1636 opuścili zamek, który został ponownie przejęty przez wojska polskie. Wyremontowany oraz dozbrojony następnie przez Gerarda Denhoffa na życzenie króla Władysława IV. W roku 1644 w skutek pożaru spłonęły dachy na Zamku Wysokim oraz krużganek.

W roku 1772 zamek został przejęty przez Prusaków a dwa lata później zaczęto jego przebudowę. Zamek Wysoki przebudowano na koszary (1801-1804), co spowodowało duże zniszczenia. Następnie zdając sobie sprawę z własnej głupoty, Prusacy zaczęli odbudowywać zamek nadając mu z początku charakter fantazyjno-romantyczny. Od 1882 aż do śmierci w 1992 rekonstruowany był przez Konrada Steinbrechta. Nadano wtedy zamkowi charakter gotycki.

W latach 30 XX wieku zamek był siedzibą nazistów a w 1945 roku został poważnie zniszczony podczas walk z Armią Czerwoną. Zburzone w tym czasie zostały całkowicie: wschodnia część zamku wysokiego i średniego, wieża główna oraz kościół zamkowy.

Współcześnie (od 1945 roku) zamek zarządzany był przez Wojsko Polskie, które wybudowało muzeum Wojska Polskiego. Następnie przekazany W 1951 roku lokalnym władzom administracyjnym. W zamku odbywają się inscenizacje jego zdobywania po Bitwie pod Grunwaldem oraz pokazy dźwięko-świetlne.