Pola Marsowe

Pola Marsowe (łac. Campus Martius) to starożytny plac poświęcony Marsowi o powierzchni 25 hektarów znajdująca się w Rzymie. Początkowo umiejscowiony było poza tzw. murami serwiańskimi, na zachód od Kapitolu w zakolu Tybru.

Tradycyjnie Pola Marsowe należały do ostatniego króla Rzymu, Trakwiniusza Pysznego. Po wygnaniu, król próbował negocjować zwrot placu, ale tak na prawdę miał na celu odzyskanie władzy w mieście. Kiedy spisek wyszedł na jaw, posłowie, którzy spiskowali z królem, zostali wyrzuceni z Rzymu, natomiast nieruchomości uznano za własność państwową.

Na przestrzeni wieków powstało tutaj wiele świątyń, m. in.: Apollona, Bellony, cyrk Flaminiusza, Herkulesa i Muz, Juturny i Venus Victrix oraz archiwum państwowe nazywane Tabularium. Z rozkazu cezara zostało założone tutaj sztuczne jezioro, które służyło do przedstawiania walk morskich, naumachi. Pierwsza odbyła się w 46 roku p.n.e. Pole Marsowe zostało włączone do Urbs przez cesarza Oktawiana Augusta.

Na początku okresu republikańskiego w Rzymie, na Polu Marsowym odbywały się ważne wydarzenia obywatelskie, np. pobór do wojska, zebrania wyborcze czy co pięć lat cenzus. W celu uzyskania pieniędzy na wojnę z Mitrydatesem VI, w 88 roku p.n.e. wydano dekret, który warunkował sprzedaż południowej części placu.

W czasach cesarstwa Pole Marsowe zostało przekształcone z ośrodka życia polityczno-obywatelskiego na miejsce wydarzeń kulturalnych. Wybudowano wiele reprezentacyjnych budowli, szczególnie w okresie panowania Augusta. Można do nich zaliczyć termy Agryppy, teatry Marcellusa i Balbusa, Panteon, Mauzoleum Augusta, portyk Oktawii. Większość następców cesarza dobudowywało w tym miejscu "własny" zabytek, aby upamiętnić okres swojego panowania. W późniejszym okresie powstał tutaj Łuk Triumfalny Tyberiusza, a później kolejny Nerona, który dodatkowo postawił na Polach Marsowych amfiteatr i termy. Z biegiem lat dodano odeon i stadion Domicjana, Łuk Triumfalny Hadriana, świątynię Słońca i koszary kohorty miejskiej Aureliana.

W 271 roku, cesarz Aurelian, przebudowując zespół murów obronnych, poszerzył je i włączył Pola Marsowe do zespołu miejskiego.