Akwedukt w Segowii

Akwedukt w Segowii jest jednym z najważniejszych i najlepiej zachowanych reliktów rzymskiej obecności na półwyspie Iberyjskim. Jest też symbolem Segowii, uwiecznionym nawet na herbie miasta. Brak stosownej inskrypcji na attyce akweduktu uniemożliwia określenie z całkowitą pewnością jego wieku. Badacze umiejscawiają moment jego powstania na drugą połowę I i początki II wieku, w czasach cesarza Wespazjana lub Nerwy. W mrokach dziejów giną również początki samego miasta. Wiadomo jedynie, że okolica ta była zasiedlona przez Wakceów przed ich podbiciem przez Rzym.

Akwedukt w Segowii transportuje wodę z górskiego źródła Fuenfría, odległego od miasta o 17 kilometrów, położonego w pobliżu wsi La Acebeda. Woda zbierana jest najpierw w zbiorniku zwanym El Caserón (hiszp. Wielki dom, Chałupa), potem transportowana kamiennymi kanałami do drugiej wieży (Casa de Aguas, hiszp. Dom wody), gdzie jest odpiaszczana i klarowana. Następnie biegnie 728 m kanałem o nachyleniu 1 proc. aż do szczytu wzniesienia Postigo (skaliste wzgórze, na którym wokół alkazaru osadzono miasto). Wcześniej jeszcze, na placu Díaz Sanz, konstrukcja zakręca gwałtownie w kierunku placu Azoguejo, na którym budowla prezentuje się w całej swej okazałości. W najwyższej części mierzy 28,5 m (przy prawie 6-metrowych fundamentach) i spoczywa na dwóch rzędach łęków wspartych na filarach. Cała konstrukcja składa się ze 167 łęków. Od momentu wejścia do miasta do placu Díaz Sanz akwedukt spoczywa na 75 pojedynczych łękach, następnie na 44 podwójnych i wreszcie na ostatnich czterech pojedynczych łękach. W pierwszym odcinku akweduktu znajduje się 36 ostro zakończonych łęków, zrekonstruowanych w XV wieku po zniszczeniu budowli przez muzułmanów w 1072 roku.

Wyższa kondygnacja to łęki o szerokości prześwitu 5,10 m, wsparte na kolumnach węższych i niższych niż te z niższej kondygnacji. Zwieńczeniem jest attyka, w której biegnie kanał transportujący wodę, o przekroju litery "U" i wymiarach 180 na 150 cm. Dolna kondygnacja, niwelująca nierówności terenu, to łęki o szerokości prześwitu 4,50 m wsparte na kolumnach zwężających się ku górze (wymiary u szczytu – 180 na 250 cm; wymiary u podstawy – 240 na 300 cm).

Całość zbudowana jest z granitowych bloków, połączonych bez zaprawy. Na trzech najwyższych łukach umiejscowiona była w czasach rzymskich tabliczka z literami z brązu z informacją o projektancie i dacie budowy. W górnej części akweduktu widać też dwie nisze, po jednej z każdej strony konstrukcji. Wiadomo, że w jednej z nich widniał niegdyś wizerunek Herkulesa egipskiego, zgodnie z legendą założyciela miasta. Aktualnie w niszach znajdują się wizerunki patronki miasta Matki Boskiej z Fuencisla (Virgen de la Fuencisla) oraz Św. Szczepana. Co roku 4 grudnia, w dzień Św. Barbary, patronki artylerzystów, których akademia znajduje się w Segowii, kadeci szkoły przystrajają wizerunek Matki Boskiej flagą.

W czasach Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej doszło do pierwszej dużej rekonstrukcji akweduktu. Pracami zajął się przeor pobliskiego klasztoru, don Pedro Mesa. Odbudowano 36 łęków, dochowując dużej wierności oryginałowi. Wspomniane już wizerunki Matki Boskiej i Św. Szczepana umieszczono na akwedukcie później w XVI wieku.

Akwedukt jest najważniejszym zabytkiem architektonicznym miasta. Przez stulecia był wykorzystywany do transportu wody i prawdopodobnie dzięki temu przetrwał do dziś w tak dobrym stanie. W ostatnich latach ucierpiał poważnie z powodu zanieczyszczenia powietrza i drgań wywołanych intensywnym ruchem ulicznym. Rozpoczęto więc prace konserwacyjne, jednocześnie zakazując ruchu samochodowego w bezpośrednim sąsiedztwie budowli (plac Azoguejo stał się strefą tylko dla pieszych). Od 1985 roku akwedukt jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO.